QUẺ PHỤC THỜI A CÒNG

Tôi có ông bạn trẻ sinh ngày 22 tháng 12 năm 1950, đúng ngày Giữa Đông, nhờ tôi làm bài Hà Lạc cho để coi mệnh ông thế nào. Tôi hỏi giờ sinh, bấm máy một lúc, kêu lên: Anh được quẻ Địa Lôi Phục, thảo nào quay trở về tít tắp ngàn xưa viết chuyện lịch sử.

Địa Lôi Phục có tượng là Sấm hồi sinh trong Đất. Khí Dương sau một thời suy tàn, nay bắt đầu hồi sinh phát triển, làm cho muôn vật tốt tươi. Phục là trở lại, hồi phục, trở về với những cái tốt đẹp, trở về với quê hương, với quá khứ...

Chả là ông bạn tôi quê làng Đình Bảng, có ít vốn văn chương, đang dành cả phần đời của mình trở về với lịch sử, viết chuyện làng Đình Bảng từ cái thuở còn là Kẻ Báng, hàng nghìn năm trước. Ông bảo tôi: Văn chương nó là cái “nghiệp” anh ạ. Tức là cái nợ phải trả ấy mà. Tôi hỏi ông: Đã có bao nhiêu nhà văn viết hàng nghìn trang tiểu thuyết lịch sử, chuyện thời nhà Lý, chuyện thời Thăng Long, chuyện nào cũng dính đến làng anh, bây giờ anh lại định rũ bụi thời gian làm gì?

Ông nói: “Các tác giả ấy minh họa lịch sử giỏi lắm rồi. Nhưng tất cả chỉ mới động đến làng tôi, như anh nói, mới “dính” đến thôi mà. Còn tôi, tôi muốn khám phá, tôi muốn khám phá ra cái lịch sử làng tôi, một nghìn năm trước nó thế nào, mà bây giờ nó ra như thế. Nghe anh giảng giải quẻ Phục, thì ra không phải cái “nghiệp” mà là cái “mệnh”. Cái mệnh tôi thuộc quẻ Địa Lôi Phục, tức là giời bắt tôi phải trở về, với quá khứ, phục hồi, giở lại với tất cả những cái mọi người đã quên đi, rũ bụi thời gian, rũ cho mù mịt tất cả lên, rồi lau, rồi ngắm nghía, rồi xem xét...”.

Tôi cười: Vâng, tôi biết anh rồi, anh tìm mọi cách từ chối bằng được cái vai ông Đám, là để làm theo mệnh quẻ Phục. Chả là làng Đình Bảng hàng năm đều có một việc quan trọng là bầu một ông Đám, làm chủ tế trong tám kỳ giỗ các vua nhà Lý. Được làm ông Đám, làm chủ tế ở Đền Đô là vinh dự lắm, phải tìm một người có uy tín trong họ hàng làng nước, được các bô lão và các chức dịch trong xã cân nhắc bỏ phiếu bầu chọn. Mỗi người chỉ được một lần trong đời làm “ông Đám”. Thế mà trong mấy năm vừa rồi, ông tìm mọi cách trốn tránh cái việc làm “ông Đám”, để âm thầm “rũ bụi thời gian”.

Đến lượt tôi thầm phục ông, một con người biết hành động theo mệnh trời. Tôi hỏi chuyện ông thì biết, ông đã làm được rất nhiều việc. Việc quan trọng nhất là ông cất công học máy tính. Hóa ra, từ lâu nay ông đã mở một trang “oép” có tên là Kẻ Báng, hình như tên là ke-bang-a-còng-y-a-hô-chấm-com-chấm-vi-en (kebang@yahoo.com.vn), ông đã liên lạc được với rất nhiều người Kẻ Báng lưu lạc trong nước và trên thế giới. Họ đã truyền cho nhau tâm huyết Kẻ Báng và bao nhiêu là “thông tin” tìm tòi về Kẻ Báng.

Có một “thông tin” làm cho ông sung sướng nhất, là ông đã liên lạc được với người đã cất công nhiều năm tìm ra cây báng trong rừng báng xưa, cái rừng có thứ cây đặc sản làm nên tên làng là Kẻ Báng. Thì ra cho đến nay, hỏi khắp người Đình Bảng, không ai biết cây báng nó thế nào. Chỉ có một người biết, nhưng mãi đến gần đây, mới tìm ra cây báng. Người đó là Thiếu tướng Nguyễn Quang Bắc, con trai Trung tướng Lê Quang Đạo, người làng Đình Bảng.

Thiếu tướng Bắc là người Đình Bảng đầu tiên trông thấy cây báng trong một khu rừng lưu niệm của Bác Hồ ở vùng núi Ba Vì. Còn ông bạn đam mê văn chương của tôi thì nhận được trên trang tin điện tử của mình bài viết của tướng Bắc kể chuyện về cây báng, tên khoa học của nó, họ loài của nó, tính cách nó, vì sao nó trở thành cây chủ trong khu rừng gắn bó hàng ngàn năm với làng.

Khi trang tin phát đi, chẳng bao lâu, ông lại nhận được tin của một bạn người Mường, kể rằng cây báng ấy đã xuất hiện trong tình ca Đang Vần Va của người Mường, còn chép cho ông một đoạn dài tình ca có cây báng ấy. Thì ra, có hai loài cây báng, một loài báng họ Cau, gọi tên là Bụng Báng, có bột trong ruột cây, nuôi người trong cái thời chưa có lúa nước; lại còn loài nữa, thân gỗ, họ Đa, lá to như lá bàng, gọi là Đa Báng, mùa xuân trai gái Mường vẫn trồng làm cây ném còn. Loài cây này mới thực là loài cây của Kẻ Báng.

Kể đến đây, tôi thấy mắt ông bạn văn ngân ngấn lệ, còn tôi ôm lấy ông mà nói: Anh chính là một Người – Quẻ - Địa – Lôi – Phục – Thời – A – Còng!