7. Địa Thủy Sư

▅▅ ▅▅

▅▅ ▅▅

▅▅ ▅▅

▅▅ ▅▅

▅▅▅▅▅

▅▅ ▅▅

Sư là Chúng (trong nhóm từ quần chúng), đám đông, quân đội. Trước gian nan, sau thành công.

NHL giảng: Khôn tượng là Đất, Khảm tượng là Nước, nên có cách giảng như trên. Theo Chu Hy, ở dưới Khảm là hiểm, ở trên Khôn là thuận như vậy là giấu cái hiểm trong cái thuận, gửi việc binh trong việc nông, (thời bình làm ruộng, thời loạn làm lính) đó là việc binh ngày xưa. Lại nữa: Hào 2 dương nằm giữa nội quái là tượng ông tướng, hào 5 âm ở vị trí vua (như chính ủy), 4 hào còn lại là âm nhu, mềm, nên sứ mạng chỉ huy thuộc về hào 2. Do vậy, quẻ có ý nghĩa: Xuất quân là việc nguy hiểm, độc hại (Khảm hiểm), nhưng nếu xuất quân vì chính nghĩa, để trừ bạo, an dân, thì dân sẽ theo (Khôn thuận), sẽ giúp đỡ mình, mình sẽ điều khiển được ba quân, do đó sẽ lập nên sự nghiệp, không lỗi. PBC: Có mấy vạch âm dương mà đọc lên chừng ấy ý tứ thật là tuyệt diệu.

Hào 1 âm

Ra quân phải giữ kỷ luật, nếu không lành, thì xấu. NHL giảng: Đây là bước đầu ra quân nên phải rất cẩn thận, giữ nghiêm kỷ luật, giữ khéo điều lành (để khỏi mất lòng dân, mất lòng quân). PBC chỉ rõ thêm: Cả 6 hào quẻ này lời hào đều nói về việc quân, nên đây là quẻ làm sáng tỏ việc dùng binh.

Hào 2 dương

Ở giữa đám quân, tốt, không lỗi gì, được trên ba lần khen thưởng. NHL giảng: Là hào dương độc nhất trong quẻ, thống lĩnh các hào âm. Là dương cương, lại được hào 5 âm ở trên ứng thuận giống như vị tướng được trên giao toàn quyền, nhờ đắc trung nên không tội lỗi, còn được nhiều lần (ba là nhiều) khen thưởng (còn được giảng là nhiều lần được giao mệnh lệnh).

Hào 3 âm

Ra quân mà xác chết chở đầy xe, xấu. NHL giảng: Hào này vừa bất chính, âm ở vị dương, vừa bất trung lại ở quẻ Sư nên xấu, thất trận, chở xác chết về.

Hào 4 âm

Quân lui về phía sau, không lỗi. NHL giảng: Hào này tuy bất trung nhưng lại đắc chính (âm ở vị âm), không có tài (hào âm), nhưng biết liệu sức mình, hãy tạm lui, để khỏi hao quân, phép dùng binh là tránh quân địch mạnh, nên không lỗi.

Hào 5 âm

Như đồng có muông thú (về phá), săn bắt chúng thì không lồi. Dùng người lão thành làm tướng cầm quân, nếu dùng bọn trẻ (tài kém), thì phải chở thây mà về, dù có danh nghĩa chính đáng, kết quả vẫn xấu. NHL giảng: Hào 5, ở vị chí tôn, âm, tượng thủ lãnh cao quý, trung, nhu thuận, không gây chiến, vì có họa xâm lấn mà phải đánh đuổi, nên không lỗi. Về vấn đề giao quyền cầm quân, người được hào này nên trao cho người lão thành (người có thử thách), hoặc người thực tài (hào 2), chớ trao cho đám người trẻ (ở đây chỉ có ý nghĩa là người thiếu kinh nghiệm) hoặc kẻ tài hèn, đức mỏng, trí kém, giá trị thấp (hào 3, hào 4) (hoặc để chúng tham gia chỉ huy) dù chiến tranh chính nghĩa cũng thất bại, mang nhục, chở xác về.

Hào 6 âm

Khi đã khải hoàn, thành công, làm người nguyên thủ, hễ việc gì quan hệ đến việc mở nước, trị nhà thì chớ dùng kẻ tiểu nhân, dù họ có chiến công. NHL giảng: Hào ở trên cùng, trỏ lúc thành công, đến việc luận công khen thưởng, nhớ rằng kẻ tiểu nhân trong chiến đấu vẫn lập được công, nay chỉ nên khen thưởng tiền bạc thôi, chớ giao cho địa vị trọng yếu trong nước, vì công việc kiến thiết quốc gia phải người tài đức mới gánh vác nổi. PBC chỉ rõ thêm: Trong sử Tàu, Bành, Kình là hạng tiểu nhân nhưng vua Hán đã dùng để đánh được Sở. Sử nước ta, có Trần Khánh Dư là người bình thường, nhưng Trần Hưng Đạo đã dùng để đánh quân Nguyên. Đó là cách biến thông của nhà binh. Đến như việc trị nước thì không thể như vậy được