14. Hỏa Thiên Đại Hữu

Đại Hữu là Sở hữu rất lớn, là Có Lớn (Học Năng dịch là Khoan, là Rộng lớn).

▅▅▅▅▅

▅▅ ▅▅

▅▅▅▅▅

▅▅▅▅▅

▅▅▅▅▅

▅▅▅▅▅

NHL giảng: Ly ở trên Càn là Lửa ở trên Trời, chiếu sáng mọi vật, như vậy là Có Lớn. Ly lại có nghĩa là văn minh, Càn là cương kiện. Quẻ gồm cả văn minh (phát triển bên ngoài) và cương kiện (hàm súc bên trong) cho nên rất hanh thông. Theo PBC quân tử ở về thời Đại Hữu cần có phương pháp thống trị cho rất hay. Vì ở trong lúc ấy, cuộc sống có kẻ ác kẻ thiện, nếu chẳng phân biệt xử trí tất đến nỗi thanh trọc, hỗn hào, thị phi điên đảo, mà nghiệp đại hữu trở nên gây cuộc đại loạn. Quân tử vì lo như thế, nên hễ người nào ác tuy chưa rõ, trước phải ngăn đón ngay, hễ người nào, thiện còn ẩn ức, gấp lo biểu dương ngay, làm như thế để thông thuận mệnh tốt của trời. Hai quẻ Đồng nhân và Đại Hữu nối tiếp nhau và hoàn thiện cho nhau. Khi chưa đồng nhân thì phải phân chia loại, tộc (giống, loài) để phân biệt ra được thiện, ác. Khi đã phân biệt được thiện, ác rồi, tất phải đón ngăn (át) cái ác, biểu dương (dương) cái thiện, mới làm nên được đồng nhân, mà giữ gìn được đại hữu. Loại, biệt là quy mô; át, dương là thủ đoạn (phương pháp); đồng nhân, đại hữu là mục đích. Lời Tượng: Lửa ở trên trời là quẻ Đại Hữu. Người quân tử coi quẻ này mà ngăn đón điều dữ khi nó chưa phát hiện, biểu dương điều lành khi nó còn mập mờ để thuận mệnh tốt của Trời.

Hào 1 dương

Chưa làm việc gì tai hại, chưa có lỗi, nhưng phải (cẩn thận) cư xử như gặp lúc gian nan thì mới khỏi lỗi. NHL giảng: Đại Hữu là Có Lớn. Hào 1 như con một nhà giàu, còn trẻ, chưa làm gì tai hại thì chưa có tội, nhưng vì là con nhà giàu, ít người ưa, nếu lại kiêu căng, xa xỉ, thì sẽ gây oán ghét, cho nên Lời hào khuyên sống như trong cảnh gian nan thì mới khỏi tội. PBC phụ chú: Lời hào dạy người lấy tâm lý mà chống với hoàn cảnh.

Hào 2 dương

Xe lớn chở nặng, đi chốn nào (ý nói làm gì) cũng được. Không có lỗi. NHL giảng: Hào này tốt nhất trong quẻ: dương cương mà đắc trung, vừa có tài, vừa khiêm tốn, được hào 5 âm ở trên ứng hợp, như được nguyên thủ hết sức tin dùng sẽ thành công, cho nên ví với cỗ xe lớn chở nặng, đi đường xa, đâu cũng tới được. PBC phụ chú: Hào này là hào tốt nhất trong quẻ Đại Hữu, mà lời đoán thánh nhân chỉ Không có lỗi mà thôi, chẳng cho chữ tốt, lành. Đó mới biết thánh nhân chẳng bao giờ dạy người quá đắc ý, cũng chẳng bao giờ dạy người quên nghĩa vụ. Một hạng người như 2 dương, tài cao hơn hết thiên hạ, gánh nặng hơn hết thiên hạ. Tuy "Xe lớn chở nặng", cũng chỉ là vừa trọn nghĩa vụ mình thôi. Vậy nên, lời hào chỉ có mấy chữ Không có lỗi. Lời hào này xem trong sử Đông Tây có ông Y Doãn ở Tàu và ông Ca-mi-lơ ở Italia đúng được như hào 2 dương này. Ông Y Doãn nguyện giúp vua Thang mà nói rằng: Ta quyết khiến cho vua ấy làm được như vua Nghiêu, Thuấn, khiến cho dân ấy được như dân đời Nghiêu Thuấn. Ông Ca-mi-lơ làm tướng nước I-ta-li-a (phiên âm tiếng Hán là Gia Phú Nhĩ, ở Ý Đại Lợi), kinh dinh cho nước thống nhất, cường thịnh, ông trọn đời không lấy vợ. Người ta hỏi ông, ông trả lời rằng: Nước Ý là vợ của tôi. Sức lớn gánh nặng như hai ông ấy thiệt là Xe lớn chở nặng.

Hào 3 dương

Như bậc công hầu mở tiệc mời thiên tử. Hạng tiểu nhân không đương nổi việc đó. NHL giảng: Hào 3 này dương cương, đắc chính, đứng trên cùng quẻ nội, cho nên ví với một bậc công (tương đương cấp chính phủ bây giờ), ở vào thời Đại Hữu tất có nhiều đất đai, của cải, nên bậc nguyên thủ cũng nể, tới dự tiệc do vị công đó đãi. Nhưng phải là người quân tử, có đức hạnh, không kiêu, mới làm như vậy được; còn hạng tiểu nhân, thấy thiên tử tới nhà mình, càng kiêu căng, xa xỉ, thì không đương nổi danh dự đó, mà chỉ hại thôi.

Hào 4 dương

Đừng làm ra vẻ thịnh vượng (khoe của, sống rất sang) thì không có lỗi. NHL giảng: Hào này ở địa vị cao, gần hào 5 mà bát trung, bất chính, e có họa đến nơi, nên Lời hào khuyên phải khiêm tốn, tiết kiệm.

Hào 5 âm

Lấy lòng tin, chí thành mà giao thiệp, và phải có uy thì tốt. NHL giảng: Hào này ở vị chí tôn, được cả 5 hào dương theo, nên phải đem đức tin và lòng chí thành mà đối đãi với người dưới. Nhưng vị là âm nên ngại rằng quá nhu, nên Lời hào khuyên phải có chút uy mới được

Hào 6 dương

Tự trời giúp cho, tốt. Không có gì là chẳng lợi. NHL giảng: ở thời Đại Hữu, thịnh trị, hào dương cương này ở trên cùng mà chịu hạ mình theo hào 5, chỉ vì 5 có đức thành tín; như vậy là giàu mà không kiêu, tuy thịnh mà không đầy tràn, nên được trời giúp cho, hóa tốt, chứ lẽ thường hào cuối cùng Đại Hữu đã đến màn cuối, khó mà tốt được.

Quẻ này khuyên chúng ta sống trong cảnh giàu có nên khiêm, kiệm; giao thiệp với người nên chí thành. PBC nhận xét rằng trong 64 quẻ, không quẻ nào tốt đều như quẻ này. Hào 1, 2, 3 đều không có lỗi, hào 4 được hanh thông, hào 5 tốt, hào 6 còn tốt hơn nữa "không có gì là chẳng lợi". Ngay đến quẻ Càn, quẻ Thái, hào cuối cùng cũng xấu, kém quẻ này. Đại Hữu chính là thời thịnh trị sau thời Đại đồng.