1. Càn Vi Thiên

▅▅▅▅▅

▅▅▅▅▅

▅▅▅▅▅

▅▅▅▅▅

▅▅▅▅▅

▅▅▅▅▅

Nguyễn Hiến Lê (NHL) giảng: Theo Thoán truyện (Lời Thoán), nghĩa quẻ là Nguyên, Hanh, Lợi, Trinh. Nguyên là thửa ban đầu, như hạt giống gieo xuống đất, gốc của vạn vật, còn có nghĩa là lớn. Hanh là hanh thông, thuận tiện, bao trùm mọi điều hay. Như Trời đã sinh ra cây cỏ, lại làm ra mây mưa cho muôn loài sinh trưởng. Lợi là thích đáng, thoả mãn, hoà hợp các lẽ phải, những điều nên. Trinh là chính đáng, bền, như cây kết trái, bên trong có hạt, hạt đó gieo xuống lại thành cây, tức trở lại là Nguyên. Đạo trời như vậy là lớn lắm, có trước có sau.

Quẻ đẹp nhất Kinh Dịch. Nam giới được quẻ này rất tốt. Người xưa dùng hình tượng con rồng bay lên chín cõi để miêu tả các thời của các hào trong quẻ.

Hào 1 Dương

Như con rồng còn ẩn dưới thấp, đừng dùng làm gì vội. Chưa đem tài ra dùng được. NHL giảng: Hào 1 ở dưới thấp, thời sơ, nên ví nó với con rồng còn nấp dưới vực sâu, chưa thể biến hóa làm mây được, còn phải đợi thời cơ. Toán Hà Lạc giải: Đức tính phải cho kín đáo. Nên thu mình lại, giữ thế, tu đức, luyện tài, không cầu danh, không ai biết mình cũng không buồn, không gì lay chuyển ý chí của mình.

Hào 2 Dương

Như con Rồng ở ruộng, ở vào thời hiển đạt, gặp được người cao quý thì có lợi. Ruộng là nơi bằng phẳng dễ đi. NHL giảng: Hào 2 dương, đắc trung, lại thêm hào ứng với nó là hào 5 dương cũng đắc trung, như vậy là gặp thời, tài đức giúp đời được, nên có thể ví với con rồng rời vực sâu mà hiện trên cánh đồng. Toán Hà Lạc giải: Người có đức lớn, gặp thời hiển đạt, làm cho mọi người tin tưởng.

Hào 3 Dưong

Người thức thời suốt ngày trí não căng thẳng như nơm nóp lo sợ ở thế nguy, nhưng không bị lỗi gì. NHL giảng: Hào 3 dương lại ở ngôi vị dương, như vậy là rất cương, mà không đắc trung. Lại ở trên cùng quẻ Nội, chưa tiến lên quẻ ngoại được, nghĩa là ở một chỗ chông chênh rất khó xử, nên bảo là nguy hiểm. Nhưng nó vẫn là quân tử, có đức tự cường, rất thận trọng, lúc nào cũng như lo sợ, nên tuy gặp thời nguy mà cũng không đến nỗi tội lỗi. Toán Hà Lạc giải: Nên ra sức siêng năng, lo bổ cứu những chỗ thiếu sót sửa chỗ sai lầm.

Hào 4 Dương

Hoặc nhảy ở vực sâu, không lỗi gì. Hào 4 phản ánh vị thế người bắt đầu lập nghiệp, phải xem thời thế, hoặc tiến hoặc lui, hoặc lên hoặc xuống, tuỳ thời, cốt là không phải làm điều cong queo, không bỏ bạn bè. Lúc đáng làm thì làm, không đáng làm thì thôi, không nhất định lúc nào cũng như lúc nào, vì thế mới dùng chữ "hoặc". NHL giảng: Hào 4 dương ở ngôi vị âm, vừa bất chính, vừa bất trung, cũng chông chênh như hào 3, ở ngôi đầu quẻ ngoại, tiến chưa chắc tốt, thoái thì dở dang, nên phải xem xét thời cơ, giữ tư cách, biết tùy thời, rốt cuộc không lỗi. Nhưng hào này khác hào 3 ở chỗ có thể tiến được, còn hào 3 thì không tiến được. Toán Hà Lạc giải: Nên xét kỹ đường lui tới, chẳng nên khinh động.

Hào 5 Dương

Như rồng bay trên trời, lợi ở việc đi gặp người bậc trên cao quý. NHL giảng: Hào 5 này có đủ những điều tốt, vừa cao quý ở ngôi chí tôn, vừa chính, trung, lại có hào 2 ứng, cũng cương kiện và đắc trung như nó. Nên nó được ví như rồng bay lên trời.Toán Hà Lạc giải: Người có học vấn, tư cách cao quý, có địa vị trong xã hội. Người tầm thường, nhỏ mọn gặp hào này thì chỉ thêm vất vả, khốn đốn.

Hào 6 Dương

Rồng lên cao quá, có sự hối hận. NHL giảng: Hào dương ở trên cao của quẻ, như con rồng bay lên cao quá, không xuống được nữa, nếu còn hành động thì sẽ có sự đáng tiếc.Toán Hà Lạc giải: Nên lưu ý khi đã lên chỗ cao tót vời thì sẽ gặp cái bấp bênh, nguy hiểm của sự thịnh vượng.